Rewilding gaat altijd over drie toegevoegde waarden, over drie kwaliteiten van natuurlandschappen. Het gaat altijd over het opbouwen van een toekomst voor de natuur zelf. Het gaat altijd over het verdiepen van de persoonlijke relatie van mensen met het hun omringende natuurlandschap. Én het gaat altijd over het versterken van het nuttige probleemoplossende vermogen van natuur. Die drie waarden maken samen rewilding het investeren waard.
Natuur is geen “onland” meer. Dat is de kern van mijn missie de komende jaren. Meer natuur is een opwaardering en geen afwaardering. Rewilding verrijkt het landschap, voor de natuur en voor de bewoners.
In de gesprekken die ik de afgelopen jaren met grondeigenaren, boeren, exploitanten of beheerders heb gevoerd blijkt steeds weer dat velen het ‘in principe’ best eens zijn met mijn stelling dat natuur geen onland is. Om daar dan direct toe te voegen: “Maar de werkelijk is helaas anders. In de praktijk is meer natuur voor mij een verliespost. De grond wordt minder waard en het beheer een voortdurende kostenpost. Zonder beheersubsidies kan het niet uit.
Of: “Jij kunt wel zeggen dat verbinding, rust, stilte, beweging, ontspanning en verwondering cruciaal zijn voor de gezondheid van de groeiende Nederlandse bevolking, dat natuur verkoeling brengt in tijden van hitte, water buffert in natte tijden en dat natuur een intrinsieke waarde heeft die ertoe doet, maar daarmee heb ik nog geen brood op de plank. En zeker geen vermogen om in nóg meer natuur te investeren”.
Dat beeld wil ik veranderen. Dat willen wij veranderen. En om dingen te veranderen volstaat een warm pleidooi niet. Er zijn ook daden nodig. Daar kun je mij dus voor uit bed bellen. Om het gewoon te doen. Om samen ideeën uit te proberen, om de kastanjes uit het vuur te halen.
ARK Rewilding Nederland doet dat al bijna 35 jaar door met partners proef- en voorbeeldprojecten op te starten. In de hoop dat zoveel mogelijk andere baanbrekers geïnteresseerd raken, de ideeën toepassen en vervolmaken.
Door het te doen hebben wij ontdekt dat met kleiwinning natuur te maken is, dat met natuurbegrazing zeer veel soorten nieuwe kansen krijgen, dat natuur drinkwaterbronnen kan beschermen, dat natuur de hoogwaterveiligheid kan vergroten én de recreatie-waarde van een landschap kan versterken. En dat daarmee investeringen aangetrokken kunnen worden.
Maar, er zijn wél twee mindshifts nodig in ons denken en praten over rendement én over natuurkwaliteit. Op twee punten moeten wij leren omdenken.
Ten eerste: De waarde van een rewildingproject wordt bepaald door de toegevoegde kwaliteit en dus niet door de toegevoegde opbrengst. Rewilding gaat over het vergroten van de kwaliteit van ons landschap, onze omgeving, de natuur. Het bijpassende landgebruik moet voldoende inkomen en vermogen genereren om die kwaliteiten langdurig waar te maken, om te kunnen investeren in onze dromen. Meer niet.
In die zin verschillen wij natuurontwikkelaars niet van boeren. Wij houden van ons land, voelen ons verbonden met wat de aarde vermag en zien het als onze roeping om die potentie om te zetten in kwaliteit. Boeren stralen bij hun gezonde koeien of volronde kolen, wij van dravende wisenten en stromende beken. En net als voor veel boerenbedrijven is het in deze tijden van transitie verdomde onzeker om het ons zal gaan lukken om die kwaliteiten te ontwikkelen. Maar wij geloven erin, wij gaan ervoor.
Ten tweede: De waarde van de natuur is NIET synoniem met het aantal soorten (de biodiversiteit), noch met de omvang van de geleverde ecosysteemdiensten. De waarde van de natuur wordt bepaald door het vermogen om die kwaliteiten voort te brengen.
Rewilding investeert in het optimaliseren van het vermogen van de natuur, van de aarde, van bossen en rivieren, om betekenissen, waarden en diensten te kunnen voortbrengen. Investeren in natuur gaat over het versterken van de veerkracht en aanpassingsvermogen van de natuur. Opdat zij de kwaliteit houdt om ons zonodig van dienst te zijn, om hoogwater te absorberen in natte tijden en af te staan in droge tijden, om ons te verwonderen, te verrassen, te ontspannen of juist te laten schrikken.
Daarom is de term “natuurlijke oplossing” (Nature Based Solution) zoveel beter is dan ‘’ecosysteemdiensten”. Natuurlijke oplossing gaat over het vermogen om kwaliteiten te leveren.